همگرایی آستانه‌ای و انتقال نامتقارن قیمت: کاربردی برای بازار گوشت گوساله در استان آذربایجان شرقی

انتقال نامتقارن قیمت با افزایش حاشیه بازار، رفاه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را تحت تأثیر قرار داده و کارایی نظام بازاریابی را کاهش می‌دهد. به همین دلیل تجزیه و تحلیل انتقال قیمت هم از نظر اقتصادی و هم از نظر سیاسی دارای اهمیت است. در همین راستا، این پژوهش، چگونگی انتقال قیمت بین سطوح خرده‌فروشی و سرمزرعه گوشت گوساله در استان آذربایجان‌شرقی را با استفاده از قیمت‌های هفتگی در دوره زمانی فروردین 1377 تا اسفند 1390، مورد بررسی قرار داده است. برای این منظور از رهیافت همگرایی آستانه‌ای بهره گیری شده است. نتایج آزمون‌های Sup-F و Sup-LR وجود ارتباط همگرایی غیرخطی بین این دو سطح قیمت را نشان می‌دهد. همچنین تصریح تابعی برای الگوهای تک متغیره بر پایه آزمون Sup-F و برای الگوی چندمتغیره TVAR بر پایه آزمون Sup-LR صورت گرفت که نتایج مؤید مناسب بودن الگوی دو نظامه می‌باشد. نتایج الگوهای TAR و-TARM دو نظامه، نشان داد که رفتار تعدیل‌ها آستانه‌ای بوده و قیمت‌های خرده‌فروشی با افزایش قیمت‌های سرمزرعه با شتاب بیشتری نسبت به کاهش‌های آن تغییر می‌کنند. نتایج الگو TVAR نیز نشان داد سازوکار انتقال قیمت آستانه‌ای است. همچنین نتایج این الگو بیانگر تأثیرپذیری قیمت‌های سرمزرعه از تغییرات قیمت‌های خرده‌فروشی بوده و با بررسی دوسویه رابطه بین قیمت‌های خرده‌فروشی و سرمزرعه، مزیت به‌کاربردن الگوهای چندمتغیره را اثبات نمود. از آنجا که به نظر می‌رسد انتقال نامتقارن قیمت در بازار این محصول به دلیل وجود ساختار غیر رقابتی در صنعت کشتارگاهی به وجود آمده باشد، پیشنهاد می‌شود با سیاست‌های حمایتی، توان چانه‌زنی تولیدکنندگان افزایش داده شود. همچنین تشکیل تعاونی‌های بازاریابی محصولات کشاورزی متشکل از کشاورزان می‌تواند راه‌حل مناسبی برای رفع این نارسایی باشد.